مگنت تراپی در فیزیوتراپی

(Magnet Therapy in Physiotherapy)

استفاده از میدان مغناطیسی با اهداف درمانی از دیرباز و قبل از زمانیکه دانشمندان ویژگی ها و ماهیت این میدانها را تبین نمایند، وجود داشته است. در تاریخ علم پزشکی، موارد زیادی برای استفاده از سنگ های کهربا با هدف درمانی ذکرگردیده است اما بعدها، ساخت این میدانها با استفاده از جریان الکتریکی مطرح گردید.

در فیزیک برای ایجاد میدان مغناطیسی قابل استفاده، از جاری کردن جریان الکتریکی متناوب در یک سیم پیچ یا سلونوئید (Solenoid) استفاده می شود. اهمیت تناوبی بودن جریان الکتریکی برای افزایش شدت میدان مغناطیسی ایجاد شده در سیم پیچ می باشد.

ورود میدانهای مغناظیسی با کاربرد درمانی، به دنبال مطالعات آقای دکتر Bassett و همکاران وی (دهه هفتاد میلادی) بر روی بحث “ترمیم شکستگی های دارای تاخیر” بود. امروزه استفاده از میدان مغناطیسی در فیزیوتراپی کاربرد وسیعی پیدا نموده است. در دستگاههای امواج رادیویی کوتاه (SWD) از این میدانها به منظور ایجاد گرمای عمقی در بافت های عمقی بدن استفاده می شود، اما از آنجاییکه در بحث مگنت تراپی، هدف، ایجاد اثرات غیر حرارتی است، فرکانس درمانی مورد استفاده بسیار کم و در حدود 1 تا 150 هرتز است. گرچه و بر اساس شواهد درمانی، فرکانس درمانی50 هرتز و کمتر برای ایجاد تاثیرات درمانی متداول تر است.  علاوه بر این، شدت میدان مغناطیسی مورد استفاده بسیار پایین و درحد حداکثر 50 میلی تسلا ( 500 گوس) کافی است. گرچه در برخی از منابع این شدت میدان مورد استفاده تا 200 میلی تسلا نیز ذکر گردیده است اما در هر صورت از نظر شدت، مگنت تراپی میدانی بسیار کم شدت نسبت به برخی از دستگاههای میدان مغناطیسی مانند MRI ، که از شدت میدانی برابر با 1 الی 3 تسلا استفاده می شود، محسوب می­گردد. با توجه به این فرکانس درمانی کم، مگنت تراپی با نام کلی “میدانهای مغناطیس با شدت کم و فرکانس پایین(LPMF)   ” نیز نامیده می­شود. گرچه دامنه فرکانس و شدت میدان کم می باشد، اما در هر صورت، تنظیم مناسب شدت و فرکانس در همین بازه کم نیز باید بطور مناسب صورت گیرند.

از ویژگی های خاص این میدانها، ” بی خطر بودن آنها” نسبت به سایر مدالیتی های مشابه که به دنبال اثرات غیر حرارتی می باشند (مانند لیزر) است. همین مساله، توجیه کننده استفاده از مگنت تراپی برای بسیاری از موارد درمانی مانند کاهش درد، کاهش تورم، بهبود روند ترمیم و …..می باشد.

گرچه همانند سایر مدالیتی ها ، موارد عدم استفاده ای مانند،  بارداری، ترومبوفلبیت و  وجود یا احتمال وجود تومور را می توان برای این میدانها بر شمرد اما  وجود “نوساز قلبی” در بدن بیمار به عنوان مهمترین  و اصلی­ترین مورد منع استفاده این میدانها مطرح هستند. خوشبختانه می توان از این میدانها برای موارد تعویض مفصل استفاده نمود اما باید توجه نمود، گرچه وجود فلز در بدن برای این میدانها محدودیتی ایجاد نمی کند، اما انحراف میدانهای مغناطیسی توسط اجسانم فلزی در بدن، اثرات درمانی مگنت را کاهش یا حتی می­تواند حذف نماید.

غالبا بیماران در طی درمان، حس خاصی را گزارش نمی­کنند اما در صورت ایجاد سردرد، بیقراری یا اختلال خواب بهتر است درمان متوقف شود.

همچون سایر موارد کاربرد مدالیتی های فیزیوتراپی، قرار دادن این مدالیتی در برنامه درمانی فیزیوتراپی مستلزم ارزیابی مناسب فیزیوتراپیست از مشکل بیمار است. واضح است که تحقیقات و شواهد بالینی بیشتر در آینده بر روی این میدانها به تایید و یا تغییر رویکرد کاربرد آنها کمک خواهد نمود.