امواج ضربه ای و یا Shockwave امواجی از دسته امواج صوتی ولی با سرعتی بسیار بیشتر از سرعت معمولی صوت می باشد. سرعت صوت در گازها حدود 343 متر بر ثانیه ( در هوای 20 درجه سانتیگراد) یا تقریبا 1240 کیلومتر در ساعت و در مایعات حدود 1500 متر بر ثانیه می باشد. هنگامیکه امواج صوتی با سرعتی بیشتر از حدود 1500 متربر ثانیه باشد به آن امواج سوپرسونیک (Supersonic) گفته می شود. بنابراین امواج شاک ویو امواجی سوپرسونیک بوده و همانگونه که از نام آنها پیدا است دارای انرژی مکانیکی بسیاربالایی هستند که وجود همین انرژی بالا دراین امواج، توجیهی برای اهداف درمانی است. برای مثال در دستگاههای سنگ شکن (Lithotripsy) کلیه و یا مجاری ادراری و … با تمرکز (Focus) انرژی این امواج بر روی توده دانسیته بالا یا اصطلاحا همان سنگ ایجاد شده، آن را تخریب و به قطعات بسیار ریز و قابل دفع از بدن تبدیل می کنند. گرچه در فیزیوتراپی از امواج اولتراسوند (فراصوت و تعریف بر مبنای فرکانس!) نیز برای اهداف درمانی استفاه می شود، اما در شاک ویو تراپی برخلاف اولتراسوند تراپی متداول، میزان انتقال انرژی به بافت بسیار زیاد و درزمانی بسیار بسیار کوتاهی صورت می گیرد ولی همانند آنها برای استفاده بر روی بافت های بدن، از ژل های واسطه ای مناسب امواج صوتی باید استفاده نمود.
گرچه شاک ویوتراپی روشی “غیر تهاجمی ” تلقی می گردد اما باید توجه نمود اعمال چنین انرژی بالا، کاربرد شاکویوتراپی را نسبت به سایر مدالیتی های فیزیوتراپی، تهاجمی تر می سازد.
4 منبع تولید اصلی تولید امواج شاک ویو عبارتند از 1) الکتروهیدرولیک 2) الکترومغناطیس 3) پیزو الکتریک و 4)پنوموتیک. در سه روش اول، امواج شاک ویو در داخل یک محفظه پر از آب ایجاد شده و توسط رفلکتورهایی بر روی بافت هدف متمرکز می گردند و به همین علت به آنها “شاک ویو فوکوس” (Focused Shockwave) گفته می شود اما در نوع 4 منبع ایجاد شاک ویو، یک پمپ بادی قوی بوده که سبب حرکت یک گوی فلزی کوچک در یک استوانه فلزی (پروب ) شده بطوریکه برخورد آن گوی فلزی با صفحه انتهایی استوانه فلزی، امواج ضربه ای پر قدرتی را ایجاد می کنند که پس از ورود به بافت های بدن واگرا می شوند و به همین علت به نوع چهارم، شاک ویو رادیال گفته می شود (Radial Shockwave). با توجه به اینکه سرعت امواج ایجاد شده در نوع رادیال بسیار کمتر از سرعت تعریف شده برای امواج سوپرسونیک است، نوع رادیال را نمی توان شاک ویو واقعی دانست اما در هر صورت می تواند اثرات درمانی مورد نظر را در فیزیوتراپی فراهم سازد و حتی به علت وجود ضربه های قوی در حین درمان، می تواند عوارض نابجا (مانند کبودی پوست) و ناراحتی را برای بیمار در محل استفاده ایجاد کنند.
مکانیزم تاثیرات درمانی شاک ویو بر اساس Mechanotransduction یا همان ایجاد تاثیرات بیولوژیک به واسطه اعمال انرژی مکانیکی برسلولها و همچنین حفره سازی یا Cavitation می باشد. انرژی انتقال داده شده در نوع فوکوس بر حسب میلی ژول بر میلیمتر مربع (mJ/mm2) و در نوع رادیال بر حسب بار (Bar) و معمولا 1 تا 5 بار میباشد (هر بار یک اتمسفر است).
میزان انرژی داده شده یا شدت از پارامترهای اصلی درمان بوده و برحسب نوع (فوکوس یا رادیال) شاک ویو مورد استفاده تعیین می شود اما تعداد ضربات درهرجلسه نیز پارامتر مهم دیگری است. غالبا در ابتدای جلسه، حدود 100 الی 500 ضربه با شدت کم برای آماده سازی بیماراستفاده شده و سپس با تنظیم مناسب شدت، درمان اصلی آغاز می گردد.
موارد استفاده شاک ویو تراپی بسیار متنوع بوده ولی با توجه به شواهد علمی موجود اثر بخشی آن برای مواردی مانند، آرنج تنیس بازان، خارپاشنه و تجمع بافت کلسیفه در تاندونها (Calcific tendinitis) و نقاط ماشه ای واضح گردیده است. از آنجا که شاک ویو دارای انرژی بالایی است، موارد عدم استفاده (مانند نکروز آوسکولار، تومورها، ناحیه تنه و شکم در خانمهای باردار و …) و عوارض آن بیشتر از سایر مدالیتی های فیزیوتراپی است که یک فیزیوتراپیست درهنگام برنامه ریزی درمان و استفاده از این مدالیتی باید آنها را درنظر داشته باشد. از این روی مطالعه مقالات و منابع معتبردر این زمینه پیشنهاد می گردد.